the tin drum

Trt2'nin sinema kusagindan cikmis benim evime gelmis bir film gibiydi "teneke trampet". Film Günther Grass'in ayni adli kitabindan 1979 yilinda perdeye aktarilmis. Yayinlandigi yil yabanci dalda oscari almis. Bunun yani sira Cannes ve Cesar'dan da eli bos donmemis. (Atilla Dorsay gibi konusmaya basladim.)

2. dunya savasinin Almanya'sinda gecmekte film. Boyle oldugunu okuyunca yine bir yahudi-nazi filmi mi acaba diye dusundum. Ama savasla cok fazla ilgisi yok filmin. dolayli yollardan savasa deginiyor. O yillarda dogan bir cocugun yasaminin ilk 20 yilini gosteriyor film. Cocuk enteresan biri. Filme cok yakismis. Iste fotosu:


3 yasinda annesi tarafindan hediye edilen teneke trampeti 20 yasina kadar boynundan cikarmiyor. 3 yasindaki dogum gununde kendi kendine buyumeme karari aliyor, buyuklerin cirkin dunyasinda yer almamak icin ve buyumuyor daha sonra. Yani filmin kahramani cuce ve ismi Oskar. Oskar her zaman yaninda trampetini tasiyor ve yerli yersiz her an trampetini calmaya basliyor. Biraz kendini ifade etme yolu. Bazen kizgin oldugunda, bazen mutlu oldugunda, bazen de oylesine calmakta. Susturmaya calisanlar olursa bu sefer bagirmaya basliyor. Cok tiz ve guclu bir sesi var Oskar'in. Bu ses cevresindeki tum camlari kirmaya yetiyor. Bu yetenegini kesfettikten sonra Oskar'i durdurmak mumkun olmuyor. Once tramptetini calmaya basliyor sonra bir de ciglik atip camlari kiriyor.

Oskar'in ilginc bir aile hayati var. Annesi guzel, babasi biraz yasli. Babasi taze yilan baligi satan bir dukkan isletiyor. Bir sahnede bu yilan baliklarin avlanilmasi gozlenmekte. Gorsel ogleri guclu bir sahne. Sanirim filmin en hatirlanasi sahnelerinden. Izlemek icin guclu bir mide gerekmekte.





Annesi kocasini yillardir kuzeniyle aldatmakta. Yukaridaki videoda kuzen kadinin yaninda, koca balikcinin yaninda. Koca da buna goz yummakta. Hatta Oskar'in biyolojik babasi muhtemelen bu annesinin kuzeni. Kadin yasak ask yasiyor ve zamanla kendini cok suclu hissediyor. Yukaridaki sahneden sonra bir daha yilan baligi yemem diyen kadin kendini cezalandirmak icin baligi yemege basliyor. Ozellike kuzeniyle olan her iliskisinden sonra balik yiyor. Bir sure sonra cig balik yemeye basliyor, devamli, hic durmadan balik yiyor ve kendini olduruyor. Oskar'a gore cok balik yedigi icin oluyor. Annesi oldugunde Oskar 14 yasinda. Ama Oskar hala 3 yasindaki gibi.

Oskar'in hayatini gittikleri bir sirk etkiliyor. Sirkte cuceler gosteri yapmkata. Bu cucelerden biri 53 yasinda ve cam bardaklarla bir gosteri yapıyor. Oskar sovdan cok etkileniyor ve bu cam bardak gosterisini yapan cuce ile tanisiyor. Sonra savas zamani da bu gruba katilip Alman askerleri eglendirmeye basliyor. Oskar'in sovdaki gorevi trampet calip cam bardak kirmak. Ilk sirkteki cam bardaklardan cikan muzik cok hosuma gitti.


Oskar'in annesinin olumunden sonra onlara yardim etmek icin 16 yasinda bir kiz geliyor. Bu kiz'la Oskar o zamanlar ayni yasta. Ama Oskar 3 yasinda gibi gozukmekte hala. Bu kiz Oskar'in ilk aski. Birlikte plaja gidip ayni kabinde ustlerini degistiriyorlar. Bu sahne de unlu bir sahne. Cunku filmi "cocuk pornosu" kategorisine sokmakta. Oskar'i oynayan kisi aslinda cocuk oldugu icin bu filmi izlemek bile Oklohama'da sucmus.Bu da ek bilgi olsun.

Filmde Oskar'a dokunan ölüyor. Lanetli biri gibi. Bu yuzden Oskar kendini suclu hissediyor bazen. Ilk olarak annesi, sonra annesinin kuzeni, sonra sirkte asik oldugu kiz arkadasi, ve son olarak da babasi. Babasi öldüğünde Oskar 20 yasinda. Babasini gomerlerken Oskar teneke trampetini babasinin mezarina atiyor, boylece buyumeye karar veriyor, bir donem bitiyor onun icin.

Film bir aile draminin cevresinde 20 yilda Almanya'nin nasil degistigini gosteriyor. Biraz belgesel bir tad da var. Savas sirasindaki onemli olaylar da filmde yerini buluyor. Ama cogu sahne Oskar'in cocuk gozlerinden yansitiliyor. Bir cucenin gozunde dis cevrenin devligi gosterilmeye calisiliyor. Cok farkli, sahsina munhasir bir film.

No comments: