alice in wonderland


Alis Harikalar Dunyasini kucukken cizgi film olarak izlemistim. Kucuklugumde alip okuyayim diye de pek merak etmemistim. Universitede bilm tarihi dersinde Paul Feyerabend'in Bilgi Üzerine Üç Söyleşi adli kitabinda rastlamistim. Daha sonra da Escher,Godel,Bach:Bir Edebi Gökçe Belik adli kitabinda rastladim. Kitabin neden bu kadar atif aldigini merak ediyorum dogrusu. Ben de okumayi erteleyip durdugum Alis Harikalar Diyarinda'yi bugun kutuphaneden aldim. Evimin karsisindaki Central Park'a gidip okumaya basladim. Okudukca cizgi filmden sahneler gelmekte gozumun onune. Ozellikle yasanan olaylari cok iyi hatirliyorum. Cizgi filmden hatirlamadigim sey, Alis'in dusunceleri. Ya cizgi filmde yoktu dusunceler ya da ben hatirlamiyorum. Neredeyse 20 yil oldu:)
Alis bir tavsanin arkasindan bir cukura dusuyor ve harikalar dunyasina erisiyor. Burada hersey bir garip, hayvanlar konusuyor, Alis birseyler yiyip ictiginde buyuyup kuculebiliyor, iskambil kagitlari beyaz gulleri kırmızıya boyuyor, cay icilmeyen bir cay partisi oluyor, saatleri degil gunleri gosteren bir saat var, bir domuz yavrusunu evlat edinen bir duses var, vesaire vesaire.
Her neyse Alis cok analitik dusunen bir kizimiz. Mesela soyle bir soru soruyor tavsanın arkasindan bosluga duserken:

- "I wonder how many miles I've fallen by this time? I must be getting somewhere near the centre of the earth. That would be four thousand miles down. "
ya da cay partisinde mantik kurallari tartisilmakta, soyle bir teorem ortaya atip, bunun hep dogru oldugunu savunuyor.
- " 'I see what I eat' is the same thing as 'I eat what I see' " Bu teoremi baska bir hayvan soyle curutuyor: 'I breathe when I sleep' is the same thing as 'I sleep when I breathe'. Her zaman dogru olmayan bu teorem aninda curutulmus oluyor.

Burada yazarimiz Lewis Carroll'un matematik ogretmeni olmasinin katkisi var sanirim.

Alis'in bir diger ozelligi, cok felsefi sorulara yanit aramasi, ornek:
- " I wonder if I've been changed in the night?...... When I got up this morning, I can remember feeling a little different. But if I'm not the same, the next question is 'Who in the world am I?'. Ah, that is a great puzzle"
Bir de Alis ile bir kedi arasindaki dialogu koyayim.
Alice: Would you tell me please which way I ought to go from here?
Cat: That depends a good deal on where you want to get to.
Kitabin sonunda Alis ablasinin kucaginda uyaniyor ve herseyin bir ruya oldugunu anliyor.
Kitapla ilgili cok fazla dedikodu var bir de. Lewis Carroll'un kucuk cocuklara duskunlugu(kitaptaki bazi siirlerde Alis'le aralarindaki bir iliskiden bahsedilmekte) ve ya Lewis Carroll'un uyusturucuya olan duskunlugunu gosterdigi iddia ediliyor.
Baska bir faydalı bilgi de matematigi ve analitik dusunmeyi cocuklari sevdiren bir kitap olarak da unlenmis kitap. Hatta su sitede kitapla iliskilendirilen matematiksel sorular yayinlaniyor.
Sonuc: Kitapta matematik ve felsefe kurallari biraz sorgulanmakta, dusunmeyi sevenler icin hos bir kitap. Kitaptaki siirleri anlamak icin orijinallerini de bilmek gerekiyor kanımca. Lewis Carroll, dil oyunlari yapiyor cogu yerde. Bu da ayri bir tat katiyor. Lewis Carroll'un British Ingilizcesi biraz okumayi yavaslatabiliyor. Yine de hemencecik biten bir kitap. Artik bu kitaba referans veren kitaplari gonul rahatligi ile okuyabilirim:)

2 comments:

rnt said...

Canim Arkadasim,

Blogunu yeni farkettim. Guzel yazilarinin devamini bekliyorum :).
Ben de Bilgi Uzerine Uc Soylesi kitabini okudugumuz zaman "Alice Harikalar Diyarinda" kitabini okumaya karar vermistim. Ama hala okumadim :(. Senin yorumdan sonra tekrar alevlendi icimdeki okuma atesi.

nurvenur said...

Merhaba Rabia,
Dersi birlikte almistik, ikimizin de okudugu bir kitap 'Bilgi uzerine uc soylesi'. Uzun yillar gecti ustunden, ben daha yeni okudum kitabi 'Alice Harikalar Diyarinda'- yi. Hos bir kitap tavsiye ederim. Iki gun de bitiyor.

Bloguma da iki gunde bir yazmaya calisiyorum. Okuman sevindirdi. Her zaman beklerim yorumlarini.

Gorusmek uzere.